หมายรับสั่ง เรื่อง เกณฑ์กระบวนเรือเสด็จขึ้นไปรับ พระบาง พระแทรกคำ พระฉันสมอ พระบรมธาตุ ที่วัดเขียน ลงมากรุงเทพฯ

ด้วย พระยารักษมณเฑียร รับพระราชโองการใส่เกล้าฯ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สั่งว่า พระบรมธาตุ พระพุทธรูป พระบาง ๑ พระแทรกคำ ๑ พระฉันสมอ ๑ (รวม) ๓ องค์ สื่องค์ทั้งพระบรมธาตุ ซึ่งอาราธนามาแต่เวียงจันทน์ถึงกรุงเก่า จึงเกณฑ์เรือศรี เรือดั้งขึ้นไปรับ กำหนดจะถึงวัดเขียนตรงวัดเขมาข้าม ในวันเดือน ๑๒ ขึ้น ๒ ค่ำ ให้หยุดแรมอยู่นั้นก่อน ครั้นรุ่งขึ้น ณ วันเดือน ๑๒ ขึ้น ๔ ค่ำ ปีกุน นพศก เพลาเช้า จะได้เกณฑ์เรือกระบวนขึ้นไปรับแห่ลงมา ณ กรุงเทพฯ ครั้นถึงที่แล้วให้เชิญขึ้นบนพระตำหนักแพ แล้วพระสงฆ์ราชาคณะ ๒๐ รูป จะได้ตั้งสวดพระพุทธมนต์ ณ วันเดือน ๑๒ ขึ้น ๔, ๕, ๖ ค่ำ เพลาบ่ายทั้ง ๓ วัน พระสงฆ์ในเกณฑ์สวด จะได้รับพระราชทานฉัน ณ วันเดือน ๑๒ ขึ้น ๕, ๖, ๗ ค่ำ เพลาเช้าทั้ง ๓ วัน ถวายไทยทานผ้าสบงองค์ละผืน และในวันเดือน ๑๒ ขึ้น ๗ ค่ำ เพลาบ่าย จะได้ตั้งบายศรีแก้ว ๑ สำรับ บายศรีทอง ๑ สำรับ บายศรีเงิน ๑ สำรับ สมโภชเวียนพระเทียนเพลาหนึ่งนั้น ให้มหาดไทย กลาโหม เกณฑ์กระบวนเรือไปรับ

เรือพระที่นั่งสุวรรณหงส์ทรงพระบรมธาตุ ๑ ลำ เรือพระที่นั่งกิ่งทรงพระบาง ๑ ลำ ทรงพระแทรกคำ ๑ ลำ ทรงพระฉันสมอ ๑ ลำ (รวม) ๓ ลำ มีเครื่องสูงลงเรือ หน้า ๕ องค์ ท้าย ๓ องค์ ลำละ ๘ องค์ พลพายให้ใส่เสื้อหมวกปัสตูแดง ๒ ลำ

เรือดั้ง ๘ คู่ ๑๖ ลำ รับกลองชนะลงเรือลำละ ๘ คน ๘ ลำ รับปี่พาทย์ลงเรือลำละสำรับ ๖ ลำ รับกลองแขกลงเรือลำละสำรับ ๒ ลำ ให้มีเชือกชักจงทุกลำด้วย ให้พลพายให้ใส่เสื้อหมวกปัสตูแดง ๑๖ ลำ

เรือกราบข้าราชการ พระราชวังหลวง ๔๐ ลำ กรมพระราชวังบวร ๒๐ ลำ ใส่เสื้อผ้าแดง มีธงจีนลำละคัน ๖๐ ลำ ให้หมายบอกเรือเหราวังหน้าลำหนึ่งใส่บุษบก พลพายใส่เสื้อหมวกปัสตูแดงด้วย ๑ ลำ

(รวมทั้งหมด) ๘๔ ลำ

และให้ผู้ต้องเกณฑ์ทั้งนี้ เร่งจัดแจงให้ทันตามกำหนด ณ วันเดือน ๑๒ ขึ้น ๔ ค่ำ เพลาเช้า ให้พร้อมกัน

อนึ่งให้พันจันท์ หัวพันมหาดไทย เกณฑ์ดอกมอกไม้เพลิง ใส่เรือไปทอดทุ่นจุดบูชา ที่หน้าพระตำหนักแพ แต่ ณ วันเดือน ๑๒ ขึ้น ๔, ๕, ๖, ๗ ค่ำ เพลาค่ำ มากน้อยเท่าใดให้กราบทูลเสด็จให้ทราบก่อน แล้วให้เกณฑ์ปี่พาทย์ลงเรือรูปสัตว์ลำละวงทั้ง ๖ ลำให้ครบ

อนึ่งให้หมื่นราชาราชจัดกลองแขก มาลงเรือดั้งในกระบวนลำละสำรับ ๒ ลำ ๒ สำรับ ขึ้นไปลงเรือดั้ง ที่วัดเขียนลำละสำรับ ๒ ลำ ๒ สำรับ (รวม) ๔ สำรับ ณ วันเดือน ๑๒ ขึ้น ๕ ค่ำ เพลาเช้า

อนึ่งให้ ฆ้องไชย มโหรี ปี่พาทย์ แตรสังข์ กลองแขก มาประโคมที่พระตำหนักแพแต่ ณ วันเดือน ๑๒ ขึ้น ๔ ค่ำ บ่าย ขึ้น ๕, ๖, ๗ ค่ำ เช้าและบ่าย ตามกำหนดมานี้ อย่าให้ขาดได้

อนึ่งให้ชาวพระอภิรมย์จัดเครื่องไปลงเรือพระที่นั่ง

เรือพระที่นั่งสุวรรณหงส์ ๑ ลำ เรือพระที่นั่งกิ่ง ๓ ลำ ลำหนึ่ง เครื่องสูงหน้า ๕ องค์ ท้าย ๓ องค์ (รวม) ๘ องค์ เหมือนกันทั้ง ๔ ลำ บังพระสูรย์ลำละคันเหมือนกันทั้ง ๔ ลำ

เรือพระที่นั่งเอกไชย ๒ ลำ ๆ หนึ่งเครื่องสูงหน้า ๓ องค์ ท้าย ๒ องค์ (รวม) ๕ องค์ เหมือนกัน บังพระสูรย์ลำละคัน ๒ ลำ

ถ้าคนไม่พอให้รับเอาต่อพันพุฒ พันเทพราช มาเชิญ คนนั้นให้นุ่งกางเกงมัศรู คาดเจียระบาดด้วย

อนึ่งให้พันพุฒ พันเทพราช จ่ายเลกให้ชาวพระอภิรมย์มาเชิญเครื่องลงเรือ ๖๔ คน ให้พระราชมานู ๖๔ คน (รวม) ๑๒๘ คน ให้จ่ายแต่ ณ วันเดือน ๑๒ ขึ้น ๓ ค่ำ เพลาบ่าย

อนึ่งให้กรมพระนครบาล นายอำเภอ ป่าวร้องอาณาประชาราษฎรในนอกพระนครให้ทั่ว ให้จัดแจงเรือขึ้นไปรับไปแห่พระพุทธรูปแต่วัดเขียนลงมา ณ กรุงเทพฯ ณ วันเดือน ๑๒ ขึ้น ๔ ค่ำ เพลาเช้า

อนึ่งให้สังฆการีนิมนต์พระสงฆ์ราชาคณะ ๒๐ รูป สวดพระพุทธมนต์ ณ พระตำหนักแพ แต่ ณ วันเดือน ๑๒ ขึ้น ๔, ๕, ๖ ค่ำ เพลาบ่าย ๓ วัน ขึ้น ๕, ๖, ๗ ค่ำ เพลาเช้าฉัน ๓ วัน แล้วให้รับเภสัชอังคาส พานซองให้พระสงฆ์สวดฉัน ทั้ง ๔ วัน แล้วให้ชาวคลังศุภรัตจัดผ้าสบงทูลเกล้าฯ ถวาย ทรงจบพระหัตถ์แล้วรับไปถวายพระสงฆ์วันละ ๒๐ ผืน ทั้ง ๓ วัน

อนึ่งให้พระราชมานูจัด (ข้อความลบเลือน) ลงเรือ

เรือพระที่นั่งสุวรรณหงส์ ๑ ลำ เรือพระที่นั่งกิ่ง ๓ ลำ (รวม) ๔ ลำ แตรสังข์ลำละ ๘ คน ๔ ลำ ๓๒ คน เรือพระที่นั่งเอกไชย ๒ ลำ แตรสังข์ลำละ ๕ คน ๒ ลำ ๑๐ คน (รวม) ๔๒ คน ลงเรือรูปสัตว์ กลองชนะ จ่าปี่ จ่ากลอง กลองลำละ ๘ คน เรือ ๘ ลำ ๖๔ คน (รวม) ๑๐๘ คน ๆ ละกลองนั้นไม่พอให้รับเอาต่อพันพุฒ พันเทพราช ให้ใส่เสื้อหมวกปัสตูแดงด้วย

อนึ่งให้มหาดเล็กรับเครื่องนมัสการ เครื่องท้ายพระที่นั่งต่อท่านพนักงานข้างในเชิญไปลงเรือพระที่นั่งรอง สำรับหนึ่ง กับเทียนสำหรับเครื่องเล่มละ ๒ บาท ๒๐ เล่ม ให้มีพุ่มข้าวตอก พุ่มดอกไม้ สำหรับเครื่องให้พร้อม แล้วให้แต่งเครื่องทองใหญ่ ส่งให้สนมพลเรือนเชิญมาตั้งบูชา ณ พระตำหนักแพ แต่ ณ วันเดือน ๑๒ ขึ้น ๔ ค่ำ เพลาบ่าย สำรับ ๑ ขึ้น ๕, ๖, ๗ ค่ำ เพลาเช้า ๑ วัน เพลาบ่าย ๑ วัน ๒ สำรับ กับเทียนสำหรับเครื่องเล่มละ ๒ ตำลึง ตาม ๗ ผลัด ๓๕ เล่ม ให้มีพุ่มข้าวตอก พุ่มดอกไม้ สำหรับเครื่องให้พร้อม แล้วให้เบิกน้ำมันมะพร้าวต่อพระคลังราชการ มาตามโคมแก้วคืนละ ๖๐ ใบ ให้พอทั้ง ๔ คืน แล้วให้รับน้ำชุบาน ต่อวิเสท หมากพลู ถวายพระสงฆ์เพลาเย็นวันละ ๒๐ โถ ทั้ง ๓ วัน

อนึ่งให้พระครูพราหมณ์พระราชพิธี มาเจิมแว่นเวียนเทียน แต่ ณ วันเดือน ๑๒ ขึ้น ๗ ค่ำ เพลาบ่าย

อนึ่งให้ข้าราชการฝ่ายทหาร พลเรือน ให้ไปรับแว่นเวียนเทียน ณ พระตำหนักแพ ณ วันเดือน ๑๒ ขึ้น ๗ ค่ำ เพลาบ่ายโมงหนึ่งให้พร้อมกัน

อนึ่งให้กรมนาจ่ายข้าวสารซ้อมให้แก่วิเสทกลาง หุงถวายพระสงฆ์ ๒๐ รูป รูปละ ๒ ทะนาน ๓ วัน ๖๐ รูป ข้าว ๖ ถัง ให้จ่ายแต่ ณ วันเดือน ๑๒ ขึ้น ๔ ค่ำ

อนึ่งให้ตำรวจหลัง ตำรวจวัง ยกสำรับของคาวของหวาน ถวายพระสงฆ์ทั้ง ๓ เพลา

อนึ่งให้ชาวพระคลังพิมานอากาศ เอาพรมใหญ่ลงไปปูตำหนักแพ เอาโคมแก้วลงไปแขวน แต่ ณ วันเดือน ๑๒ ขึ้น ๓ ค่ำ

อนึ่ง ให้ชาวพระคลังราชการ เอาเสื่อลวดไปปูที่พระตำหนักแพ แต่ ณ วันเดือน ๑๒ ขึ้น ๓ ค่ำ แล้วให้จ่ายน้ำมันมะพร้าวให้แก่สนมพลเรือน มาตามโคมแก้ว ๖๐ ใบ ให้พอทั้ง ๔ คืน

อนึ่ง ให้ ๔ ตำรวจไปจัดแจงพระตำหนักแพกับขุนยีสารชาวพระคลังพิมานอากาศ แต่ ณ วันเดือน ๑๒ ขึ้น ๓ ค่ำ เพลาเช้า แล้วให้จัดเรือซุ้มดอกไม้รุ่งไปทอดที่หน้าพระตำหนักแพ ๔ ซุ้ม ณ วันเดือน ๑๒ ขึ้น ๔ ค่ำ เพลาเช้า

อนึ่งให้ท่านพนักงานข้างในแต่งเครื่องนมัสการเครื่องทองใหญ่ ส่งให้สนมพลเรือนเชิญไปตั้งที่เรือศรี ณ วัดเขมา ณ วันเดือน ๑๒ ขึ้น ๔ ค่ำ เพลาบ่าย ๑ สำรับ ขึ้น ๔, ๕, ๖, ๗ ค่ำ เพลาเช้า ๑ สำรับ เพลาบ่าย ๑ สำรับ วันละ ๒ สำรับ กับเทียนเล่มละ ๒ ตำลึง สำหรับเครื่องที่วัดเขมา ๒ ผลัด ๑๐ เล่ม

พระตำหนักแพ ณ วันเดือน ๑๒ ขึ้น ๔ ค่ำ บ่าย ผลัดหนึ่ง ๕ เล่ม ขึ้น ๕, ๖, ๗ ค่ำ เช้า บ่าย วันละ ๒ ผลัด ๓๐ เล่ม (รวม) ๓๕ เล่ม (รวมทั้งหมด) ๔๕ เล่ม

ให้มีพุ่มข้าวตอก พุ่มดอกไม้ สำหรับเครื่องให้พร้อม แล้วให้ร้อยพู่กลิ่นส่งให้สนมพลเรือน มาแขวน ณ พระตำหนักแพ แต่ ณ วันเดือน ๑๒ ขึ้น ๔, ๕, ๖, ๗ ค่ำ เพลาเช้า ทั้ง ๔ วัน แล้วให้ส่งเทียนให้แกวิเสทนอก เล่มละ ๑ บาท ๒ ตำลึง สำหรับติดแว่น ๆ ๕ สำรับ ๔ ผลัด เป็นเทียน ติดแว่น ๑๘๐ เล่ม เทียนยอดบายศรี ๔ เล่ม เทียนชนวน ๔ เล่ม (รวม) ๑๘๘ เล่ม

อนึ่งให้วิเสทกลางของคาวของหวาน แต่งสำรับถวายพระสงฆ์ คาว ๑ สลึง ๑ เฟื้อง หวาน ๑ สลึง ณ วันเดือน ๑๒ ขึ้น ๕, ๖, ๗ ค่ำ เพลาเช้า คาววันละ ๒๐ สำรับ แล้วให้เบิกข้าวสารต่อกรมนามาหุงถวายพระสงฆ์ ๓ วัน ข้าว ๖ ถัง ให้มีขนมจีนน้ำยา ให้มีสำรับข้าวพระด้วย

อนึ่งให้วิเสทหมากพลู แต่งเภสัชอังคาส ส่งให้สังฆการีถวายพระสงฆ์ ณ วันเดือน ๑๒ ขึ้น ๔ ค่ำ บ่าย ๒๐ ซอง ขึ้น ๕, ๖ ค่ำ เช้าวันละ ๒๐ ชอง บ่ายวันละ ๒๐ ซอง (รวม) ๔๐ ซอง ขึ้น ๗ ค่ำ เพลาเช้า ๒๐ ซอง แล้วให้แต่งหมากพลู ตั้งถวายพระสงฆ์วันละ ๒๐ พาน ทั้งเช้า บ่าย ทั้ง ๔ วัน แล้วแต่งน้ำชุบาน ใส่โถมีพานรอง ถวายพระสงฆ์ เพลาบ่ายวันละ ๒๐ โถ ๓ วัน

อนึ่งให้วิเสทนอกแต่งบายศรีแก้ว ๑ สำรับ บายศรีทอง ๑ สำรับ บายศรีเงิน ๑ สำรับ (รวม) ๓ สำรับ เป็นบายศรีดอกไม้ ให้มีข้าวขันเชิงพานรอง ๆ น้ำวัก แว่นเวียนเทียน (ๆ) ติดแว่นเล่มละ ๑ บาท ๒ สลึง ๑๘๐ เล่ม (เทียน) ยอดบายศรีเล่มละ ๑ บาท ๒ สลึง ๔ เล่ม (เทียน) ชนวนเล่มละ ๑ บาท ๑ สลึง ๔ เล่ม ให้ยกลงไปตั้งพระตำหนักแพ แต่ ณ วันเดือน ๑๒ ขึ้น ๗ ค่ำ เพลาโมงหนึ่งให้ทันกำหนดตามรับสั่ง

คัดจากหมายรับสั่ง ร.๓ จ.ศ. ๑๑๘๙ เลขที่ ๑ สมุดไทยดำ

  1. ๑. ทุกวันนี้เรียกกันว่า มัสรู่หรือเข้มขาบไหมก็เรียก ทอด้วยไหมมีลักษณะเป็นริ้ว ในริ้วมีลายสลับสีอีกทีหนึ่ง

  2. ๒. ผ้าคาดเอวชนิดหนึ่ง มีชายห้อยลงที่หน้าขา

  3. ๓. น้ำอัฐบาน

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ