หมายรับสั่ง เรื่อง เสด็จออกรับเอดสแมนรอแบต แขกเมืองชาวมะริกัน ครั้งที่ ๒

​ด้วย เจ้าพระยาธรรมารับพระราชโองการใส่เกล้าฯ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สั่งว่า ฝรั่งเจ้าเมืองมะริกันแต่งให้เอดสแมนรอแบต^๑ ๑ คน จันนาดิ นายทหาร ๔ คน ล่าม ๑ คน เอาหนังสือสัญญาเข้ามาเปลี่ยนกับคุมเครื่องราชบรรณาการเข้ามาทูลเกล้าฯ ถวาย แขกเมืองจะได้ขึ้นเฝ้ากราบถวายบังคม ณ พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย ณ วันเสาร์ เดือน ๖ ขึ้น ๑ ค่ำ ปีวอก อัฐศก เพลาเช้าย่ำฆ้องรุ่ง และจะเสด็จฯ ออกแขกเมืองครั้งนี้ ออกใหญ่เหมือนเมื่อครั้งเอดสแมนรอแบตเข้าเฝ้า เมื่อปีมะโรง จัตวาศก นั้น ให้มหาดไทย กลาโหม พระสัสดี หมายบอกข้าราชการ ผู้ใหญ่ ผู้น้อย ฝ่ายทหาร พลเรือน พระราชวังหลวง พระราชวังบวร ให้นุ่งผ้าสมปักลาย ใส่เสื้อเข้มขาบชั้นใน ใส่เสื้อครุยขาวชั้นนอก แล้วให้เอาเจียด กระบี่ ถาดหมาก คนโท ทองเงิน มาตั้งกินในที่เฝ้าตามบรรดาศักดิ์จงทุกหมู่กรม อย่าให้ขาดได้ และแขกจีน ลาว ฝรั่ง พม่า ทวาย มอญ นั้น ให้แต่งตัวนุ่งผ้าตามภาษา ให้มาพร้อมกันตามกำหนด

อนึ่งให้หลวงราชมานูจัด กลองชนะ ๑๖๐ จ่าปี่ ๒ จ่ากลอง ๒ แตรงอน ๔๐ แตรฝรั่ง ๔๐ สังข์ ๒ เข้าไปเตรียมประโคม แล้วให้รับดอกไม้ทองต่อชาวพระคลังมหาสมบัติเข้าไปทูลเกล้าฯ หน้าพระที่นั่ง

อนึ่ง ให้มหาดเล็กรับพานพระขันหมาก ครอบ ต่อท่านข้างใน เชิญไปตั้งริมพระที่นั่ง เศวตฉัตร เมื่อเสด็จฯ ออกแขกเมือง แล้วให้คอยตีกรับตามอย่างแต่ก่อน แล้วให้ไปรับพระแสงรายตีนตอง ต่อกรมพระแสงในมาเชิญรับเสด็จ ฯ ๑๒ องค์

อนึ่ง ให้ขุนมหาสิทธิ ขุนศรประเสริฐ กรมอาลักษณ์แต่งคำพระราชปฏิสันถารทูลเกล้าฯ ถวาย

อนึ่ง ให้ชาววังแต่งที่รับเสด็จฯ แล้วให้ตัวสีชาววังคอยชักม่าน ๒ ไข แล้วให้นายปลัดวังซ้ายขวา ออกไปหาแขกเมือง ให้หลวงราชฤทธานนท์ หลวงนนทเสนนำแขกเมืองกับล่ามพนักงานเดินเป็นคู่กันนำแขกเมือง ๆ ถือพานดอกไม้ธูปเทียน เข้าประตูวิมานไชยศรี ครั้นถึงพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัยในที่เฝ้าแล้ว วางพานธูปเทียน พานดอกไม้ลงตรงหน้า กราบถวายบังคมสามครั้ง กรมอาลักษณ์ทูลเบิกแขกเมือง จึงทรงพระกรุณาดำรัสพระราชปฏิสันถาร ๓ ครั้ง แล้วอาลักษณ์กราบทูลสืบคำแขกเมือง

​อนึ่ง ให้ขุนทินบรรณาการ ขุนธารกำนัล ขานขันหมาก ตั้งหมากเวียนให้แขกเมืองรับพระราชทาน

อนึ่ง ให้พระยาศรีสหเทพ พระนรินทรเสนี เกณฑ์ขุนหมื่น นั่งทิมดาบคด ๖๐ คน ทิมดาบกรมวัง ๑๕๐ คน ทิมสงฆ์ (ต้นฉบับลบ) ศาลาลูกขุนซ้าย ๘๐ คน ขวา ๘๐ คน (รวม) ๑๖๐ คน ทิมดาบชั้นใน ๓ ทิม ๓๐๐ คน ให้พันพุฒ พันเทพราช เกณฑ์ไพร่หลวง นั่งกลาบาต ถือปืน ดาบ โล่ เขน ทวน หอกคู่ ดาบดั้ง ดาบเชลย ขวาน ถือปืนยืนรักษาประตู ถือตระบองรักษาโรงพระยาช้าง ๒๐ ถือแซ่หางม้า ๘ ถือโต๊ะกล้วยอ้อย ๘ ให้พร้อม เกณฑ์ขุนหมื่นกรมทวนทองซ้าย ถือทวนนั่งกลางช้างทั้ง ๔ คน ใส (ต้นฉบับลบ)

อนึ่ง ให้ชาวนาฬิกาเอากลองมโหระทึกคู่หนึ่งเข้าไปตั้งเตรียมประโคม เมื่อเสด็จฯ ออกแขกเมือง

อนึ่ง ให้ชาวพระคลังมหาสมบัติเอาเจียดทอง เจียดถมยาจุกทองเข้าไปตั้งในที่เฝ้า แล้วให้เอากระโถน ขันน้ำถมยาทองเข้าไปตั้งให้แขกเมืองในที่เฝ้า แล้วให้จัดดอกไม้ทองส่งให้หลวงราชมานูตั้งถวายในที่เฝ้า

อนึ่ง ให้ชาวพระคลังวิเสท เอาเครื่องราชบรรณาการเข้าไปตั้งทูลเกล้าฯ ถวายตามอย่างแต่ก่อน

อนึ่งให้ ๔ ตำรวจเข้าไปปลูกโรงปะรำดาดผ้าขาว ช้างต้น พลาย ๓ พัง ๒ (รวม) ๕ ม้าต้น ๔ (รวม) ๙ ปะรำ ให้เร่งปลูกให้แล้วแต่ ณ วันเดือน ๖ แรม ๑๔ ค่ำ จะปลูกที่ไหนไม่แจ้ง ให้กราบทูลถามกรมหมื่นไกรสรวิชิตก่อน แล้วให้เอาฐานเครื่องสูงสลักเข้าไปตั้งในพระที่นั่ง ๑๔ ฐาน

อนึ่ง ให้ชาวพระอภิรมย์ จัดเครื่องสูง ๗ ชั้น ๒ องค์ ปักบนพระที่นั่งบุษบกข้างละองค์ ๕ ชั้น ผ้ายก ๑๐ องค์ ชุมสายหักทองขวาง ๔ องค์ (รวม) ๑๔ องค์ เข้าไปตั้งในพระที่นั่งเหมือนอย่างแต่ก่อน

อนึ่งให้ชาวพระคลังพิมานอากาศเอาพรมเข้าไปปูให้เต็มในท้องพระโรง

อนึ่ง ให้หลวงมหามณเฑียรเจ้ากรมแสงสรรพยุทธ จัดเครื่องช้าง ดาว กุดั่น ถมปัก ลูกพลู สำหรับช้างพระที่นั่ง ประดับช้างพระที่นั่งแลช้างพลายดั้งพังนำให้พร้อม

อนึ่งให้กรมม้าจัดเครื่องม้าพระที่นั่งผูกประดับตัวม้าพระที่นั่งให้ครบทั้ง ๔ ตัว กับม้าสวนทาง ๔๐ ม้า

อนึ่ง ให้ตำรวจหลัง ตำรวจวัง คอยห้ามปากเสียงสูงต่ำ ตัดหน้าฉาน ตามอย่างแต่ก่อน

อนึ่ง ถ้าเสด็จฯ ขึ้น ข้าราชการแขกเมืองกราบถวายบังคม ชาววังชักม่าน ๒ ไขปิดแล้ว แขกเมืองยังไม่ลุกจากที่เฝ้า ให้ข้าราชการนั่งสงบอยู่อย่าให้ลุกเดินไปเดินมาเป็นอันขาดทีเดียว ครั้นแขกเมืองกราบถวายบังคมลา (ลุกขึ้น) จากที่แล้ว จึงให้หลวงราชฤทธานนท์ หลวงนนทเสนนำแขกเมืองออกมาตามอย่างแต่ก่อน

อนึ่ง ให้กรมแสงปืนจัดพระแสงปืนต้น ๖๐ กำนัลพระแสงต้นจัดพระแสง ๖๐ ให้นุ่งสมปักลาย ใส่เสื้ออย่างน้อยชั้นใน ครุยขาวชั้นนอก เข้าไปเชิญไว้ตามอย่างแต่ก่อน

​อนึ่ง ให้ชาวพระมาลาภูษา จัดพานพระภูษาเชิญเข้าไปตั้งในพระที่นั่ง ริมพระที่นั่ง เศวตฉัตรตามอย่างแต่ก่อน

อนึ่ง ให้ท่านพนักงานข้างในแต่ (ต้นฉบับขาด) พานทอง ๒ ชั้น พระครอบ ส่งให้มหาดเล็กเชิญออกมาตั้งในพระที่นั่งอมรินทรตามอย่างแต่ก่อน

อนึ่ง ให้จ่าศาลายืมพรมต่อชาวพระคลั่งพิมานอากาศไปปูศาลาลูกขุนฝ่ายซ้าย สำหรับแขกเมืองจะพักผ่อน

อนึ่งให้ กรมเกณฑ์หัดแสงปืน จ่ายปืนคาบศิลา จ่ายปืนทองปราย ให้ ๘ ตำรวจ ให้ฝรั่ง ทหาร ให้กรมแสงใน คลังสรรพยุทธ จ่ายอาวุธ ให้คลังเสื้อหมวก จ่ายเสื้อหมวก ให้อาสาเดโชท้ายน้ำถือดั้งทอง เขนทอง ทวนทอง ให้รักษาองค์เกณฑ์หัดแสงปืน ให้อาสาจาม อาสาญี่ปุ่น ให้เร่งจ่ายแต่ ณ วันเดือน ๕ แรม ๑๔ ค่ำ

อนึ่งให้วิเสทหมากพลูแต่งหมากไปตั้งรับที่ศาลาลูกขุน พานถมตะทอง เครื่องทอง ๑ พานถมเครื่องนาก ๑ พานเงินเครื่องถม ๕ ตั้งเวียนในพระที่นั่ง ๖ พาน (รวม ๑๓) สำรับ

อนึ่ง ให้กรมช้างจัดช้างพระที่นั่งต้น ช้างพลายที่นั่ง ๓ ช้างพังที่นั่ง ๒ (รวม) ๕ ช้าง ช้างพังนำ ๑ ช้าง (ต้นฉบับลบ) ๑ (รวม) ๒ ช้าง (รวมทั้งหมด) ๗ ช้าง แต่งเครื่องประดับให้พร้อม (ต้นฉบับขาด) ปะรำเหมือนอย่างครั้งก่อน ยืนหน้าศาลาลูกขุนช้างพลายดั้ง ๔ ช้างพัง ๕ (รวม) ๙ ช้าง ๆ ไหนไม่แจ้ง ให้กราบทูลเสด็จกรมหมื่นไกรสรวิชิตก่อน แลให้เจ้าพนักงานผู้ต้องเกณฑ์ ทั้งนี้ ให้จัดแจงการให้พร้อมจงทุกพนักงาน

อนึ่ง ให้กรมพระสัสดีหมายบอกเจ้ากรม ปลัดกรม ให้ทูลกรมขุนอิศเรศร์ กรมหมื่นสวัสดิวิไชย กรมหมื่นณรงค์หริรักษ์ กรมหมื่นเสพสุนทร กรมหมื่นไกรสรวิชิต กรมหมื่นอินทรอมเรศร์ นั่งแถวตะวันออก ให้ทูลกรมขุนพิทักษ์ภูเบนทร์ เจ้าฟ้ากรมขุนอิศเรศรังสรรค์ กรมหมื่นศรีสุเทพ กรมหมื่นอมรมนตรี กรมหมื่นพิทักษ์เทเวศร์ พระองค์เจ้าสุริยวงศ์ นั่งแถวตะวันตก

ให้แต่งพระองค์ ทรงเครื่องพระภูษาเขียนทองพื้นสี ฉลองพระองค์อย่างน้อยซับใน ครุยกรองสีขาวนอก แล้วให้เอาพานพระศรี พระเต้าเข้าไปตั้งในพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย เหมือนอย่างครั้งเสด็จฯ ออกแขกเมือง บาระนี มะริกัน เหมือนอย่างแต่ก่อน แล้วให้เชิญเสด็จเข้ามาให้พร้อมกัน จงทุกพระองค์ ณ วันเดือน ๖ ขึ้น ๑ ค่ำ เพลาเช้า

อนึ่ง ให้กรมแสงในจ่ายพระแสงรายตีนตองให้มหาดเล็กเชิญ ๑๒ องค์ ตามรับสั่ง

กรมวัง เวรนายวิสูทธมณเฑียร

มหาดไทย เวรนายแกว่น

แทรกอยู่ในหมายรับสั่ง ร. ๓ จ.ศ. ๑๑๖๕ เลขที่ ๕ สมุดไทยดำ