หมายรับสั่ง เรื่อง พระราชพิธีฉลองพระพุทธรูปประจำพระองค์สมเด็จพระศรีสุลาลัย ที่บนพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท

​ด้วย พระยาบำเรอภักดิ์ รับพระราชโองการใส่เกล้าฯ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สั่งว่า พระพุทธรูปทองคำทรงเครื่องฉลองพระองค์สมเด็จกรมพระศรีสุลาลัย^๑ ทรงสร้างเสร็จแล้ว จะได้ฉลองพระสงฆ์ ๑๐๐ รูปจะได้ตั้งสวดพระพุทธมนต์ บนพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท ณ วันเดือน ๔ แรม ๕, ๖, ๗ ค่ำ ปีเถาะ ตรีศก เพลาบ่าย ครั้นรุ่งขึ้น ณ วันเดือน ๔ แรม ๖, ๗ ๘ ค่ำ เพลาเช้า พระสงฆ์รับพระราชทานฉันวันละ ๑๐๐ รูป ทั้ง ๓ วัน ครั้นพระสงฆ์ฉันแล้วจะได้มีพระธรรมเทศนาวันละกัณฑ์ แลในวันเดือน ๔ แรม ๘ ค่ำ เพลาบ่าย จะได้ตั้งบายศรีแก้ว บายศรีทอง บายศรีเงิน เวียนพระเทียนสมโภชเพลาหนึ่งนั้นให้ ๔ ตำรวจ ให้สนมตำรวจเอาเตียงลายทองขึ้นไปตั้งรองพระพุทธรูปเตียงหนึ่ง แล้วให้ยกพระพุทธรูปฉลองพระองค์ แต่โรงทองขึ้นไปตั้งบนพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท แล้วให้ทำเกยสำหรับพระองค์เจ้าเสด็จขึ้นทิ้งทาน ๔ เกย ให้เร่งทำให้แล้วแต่ ณ วันเดือน ๔ แรม ๔ ค่ำ แล้วให้สนมตำรวจเอาแผงไปกั้นริมพระมหาปราสาทข้างตะวันออก แต่มุมโรงช้างถึงกำแพงแก้วพระมหาปราสาท

อนึ่งให้หลวงนรินทราภรณ์ช่างทองจัดแจงเครื่องประดับพระพุทธรูปฉลองพระองค์ขึ้นไปประดับให้พร้อม แต่ ณ วันเดือน ๔ แรม ๔ ค่ำ

อนึ่งให้พระสัสดีซ้าย พระสัสดีขวา เกณฑ์ราชวัติฉัตรเบญจรงค์เข้าไปปักรายรอบพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท แต่ ณ วันเดือน ๔ แรม ๔ ค่ำ

อนึ่งให้พันจันท์จัดดอกไม้เพลิงไปจดบูชาตั้งแต่วันเดือน ๔ แรม ๕, ๖, ๗, ๘ ค่ำ ๔ คืน ดอกไม้พุ่มคืนละ ๒๐ พุ่ม ดอกไม้กระถางคืนละ ๘ กระถาง ดอกไม้พะเนียงคืนละ ๒๐ บอก ตามกำหนด

​อนึ่งให้ชาวพระคลังพิมานอากาศ เอาพรมใหญ่ขึ้นไปปูบนพระที่นั่งดุสิตให้เต็มแต่ ณ วันเดือน ๔ แรม ๔ ค่ำ เพลาเช้า

อนึ่งให้ชาวพระคลังศุภรัต ชาวพระคลังมหาสมบัติ เอาอาสนะไปแต่ง เอากระโถน ขันน้ำไปตั้งถวายพระสงฆ์เพลาเช้า เพลาบ่าย ทั้ง ๓ วัน ๖ เพลา ๆ ละ ๑๐๐ รูปให้พอ แล้วให้คลังศุภรัตรับเทียนต่อท่านข้างในถวายพระสงฆ์ฉันองค์ละ ๑๐๐ พระสงฆ์เทศนาเทียน ๓๐๐ เล่ม ธูป ๓๐๐ เล่ม แล้วให้คลังมหาสมบัติรับเทียนต่อท่านข้างในมาปิดเงินเทียนเล่มละ ๖ บาท ๓ เล่ม

อนึ่งให้สังฆการีนิมนต์พระสงฆ์ ๑๐๐ รูป เข้ามาสวดพระพุทธมนต์ ณ วันเดือน ๔ แรม ๕, ๖, ๗ ค่ำ เพลาบ่าย รุ่งขึ้น ณ วันเดือน ๔ แรม ๖, ๗, ๘ ค่ำ เพลาเช้า พระสงฆ์จะได้รับพระราชทานฉันวันละ ๑๐๐ รูป ทั้ง ๓ วัน เมื่อจะนิมนต์พระสงฆ์นั้น ให้กราบทูลเสด็จวังนอกก่อนแล้วให้เบิกด้ายดิบต่อชาวพระคลังในซ้ายมาจับสายสิญจน์ วงให้พอพระสงฆ์ถือสวด แล้วให้รับเภสัชอังคาสต่อวิเสทถวายพระสงฆ์เพลาเช้า เพลาบ่าย ทั้ง ๓ วัน

อนึ่งให้ชาวพระคลังในซ้ายยืมอ่างใหญ่ต่อรักษาพระองค์ ไปตั้งบนชาลา ๖ ใบ แล้วให้จ่ายด้ายดิบให้สังฆการีจับสายสิญจน์วงให้พอพระสงฆ์ถือสวดด้วย

อนึ่งให้ฆ้องไชย มโหรี ปี่พาทย์ กลองแขก แตรสังข์ เข้าไปเตรียมประโคมหน้าพระมหาปราสาท แต่ ณ วันเดือน ๔ แรม ๕ ค่ำ บ่าย แรม ๖, ๗, ๘ ค่ำ ทั้งเช้า บ่าย เทศนาด้วยอย่าให้ขาดได้

อนึ่งให้พระคลังราชการเอาเสื่อลวดไปปูบนพระมหาปราสาทให้เต็ม แล้วให้จ่ายน้ำมันมะพร้าวให้รักษาพระองค์ ตามตะเกียงแก้ว ตามอัจกลับให้พอ ๔ คืน แล้วให้จ่ายฟืนแสมให้วิเสทหุงข้าวถวายพระสงฆ์วันละ ๑๐ ถัง พื้นแสมรอน ๘๐๐ ดุ้น ฟืนแสมมัด ๓๐๐ มัด

อนึ่งให้ล้อมวังซ้าย ล้อมวังขวา เกณฑ์ไพร่ไปตักน้ำใส่อ่างให้เต็ม ๖ ใบ สำหรับถวายพระสงฆ์สวดพระสงฆ์ฉัน เร่งไปตักแต่ ณ วันเดือน ๔ แรม ๕, ๖, ๗, ๘ ค่ำ ทั้ง ๔ วัน แล้วให้เอาไม้กลัดมาส่ง ณ ทิมดาบชาววัง ๕๐ กำ ๆ ละ ๒๐ เล่ม แต่ ณ วันเดือน ๔ แรม ๔ ค่ำ เช้า

อนึ่งให้รักษาพระองค์เบิกน้ำมันมะพร้าวต่อชาวพระคลังราชการ มาตามตะเกียงแก้ว มาตามอัจกลับให้พอ ๔ คืน

อนึ่งให้มหาดเล็กรับเครื่องนมัสการ เครื่องทองทิศต่อท่านข้างในเชิญไปตั้งบนพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท เมื่อพระสงฆ์ฉันแล้ว ตั้งบูชาเทศนา ๓ วัน ๆ ละ สำรับ มีพุ่มข้าวตอก พุ่มดอกไม้ ธูปเทียนสำหรับเครื่องให้พร้อม แล้วให้รับน้ำชาต่อกรมท่าต่อหัวป่าก์ ต้มถวายพระสงฆ์ ณ วันเดือน ๔ แรม ๕ ค่ำ บ่าย แรม ๖, ๗, ๘ ค่ำ ทั้งเช้า ทั้งบ่าย เพลาละ ๑๐๐ รูป แล้วให้รับเทียนดูหนังสือเทศนาเล่มละ ๑ ตำลึง จุด ๓ วัน ๆ ละเล่ม

​อนึ่งให้สนมพลเรือนรับน้ำชุบานต่อวิเสทถวายพระสงฆ์ ณ วันเดือน ๔ แรม ๕, ๖, ๗ ค่ำ เพลาบ่ายทั้ง ๓ วัน แล้วให้รับโต๊ะถมต่อท่านข้างในไปตั้ง ณ วันเดือน ๔ แรม ๕ ค่ำ เพลาบ่าย แรม ๖, ๗ ค่ำ ทั้งเช้า ทั้งบ่าย แรม ๘ ค่ำ เพลาเช้า (รวม) ๔ เพลา ๆ ละ ๒ สำรับ ให้มีพุ่มข้าวตอก พุ่มดอกไม้ ธูปเทียนให้พร้อม แล้วให้รับเทียนเล่มละ ๒ ตำลึง สำหรับเครื่อง ๗๐ เล่ม เทียนเล่มละ ๑ ตำลึง สำหรับติดเชิงแก้ว ๑๐๐ เล่ม

อนึ่งให้กรมนาจ่ายข้าวสารซ้อมให้แก่วิเสทหุงถวายพระสงฆ์ฉัน ๓ วัน ๆ ละ ๑๐๐ รูป ๆ ละ ๒ ทะนาน เป็นข้าวสาร ๓๐ ถัง เร่งจ่ายให้แต่ ณ วันเดือน ๔ แรม ๓ ค่ำ

อนึ่งให้มหาดไทย กลาโหม หมายบอกข้าทูลละอองฯ ผู้ใหญ่ผู้น้อยให้ขึ้นไปรับแว่นเวียนพระเทียนบนพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท ณ วันเดือน ๔ แรม ๘ ค่ำ เพลาบ่าย ให้พร้อม

อนึ่งให้พราหมณ์ครูพิธีเข้าไปเพิ่มแว่นเวียนพระเทียนบนพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท ณ วันเดือน ๔ แรม ๘ ค่ำ เพลาเช้า

อนึ่งให้ตำรวจหลัง ตำรวจวัง ยกสำรับของคาวของหวานถวายพระสงฆ์ ณ วันเดือน ๔ แรม ๖, ๗, ๘ เพลาเช้า ทั้ง ๓ วัน

อนึ่งให้ท่านพนักงานข้างในแต่งเครื่องนมัสการ เครื่องโต๊ะถม ๒ สำรับ ส่งให้สนมพลเรือน เชิญไปตั้งบนพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท เครื่องโต๊ะถมเมื่อพระสงฆ์สวดมนต์ ฉันเช้าวันละ ๒ สำรับ เครื่องทองเทศส่งให้มหาดเล็ก เมื่อพระสงฆ์เทศนาวันละสำรับ ให้มีพุ่มข้าวตอก พุ่มดอกไม้ ธูปเทียน สำหรับเครื่องให้พร้อม แล้วส่งเทียนดูหนังสือเล่มละ ๑ ตำลึง ให้มหาดเล็กวันละเล่ม ๓ เล่ม แล้วส่งเทียนให้วิเสทนอกติดแว่นเล่มละ ๑ บาท ๒ สลึง แว่น ๗ สำรับ ๒ ผลัด ๑๒๖ เล่ม ยอดบายศรีเล่มละ ๑ บาท ๒ สลึง ๑๐ เล่ม

อนึ่งให้วิเสทนอกเชิญบายศรีแก้ว บายศรีทอง บายศรีเงิน เป็นบายศรีดอกไม้สด ขึ้นไปตั้งบนพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท ณ วันเดือน ๔ แรม ๘ ค่ำ เพลาบ่ายโมงหนึ่ง แล้วให้เบิกเทียนต่อท่านข้างในสำหรับติดแว่น ๗ สำรับ เล่มละ ๑ บาท ๒ สลึง ๒ ผลัด ๑๒๖ เล่ม ยอดบายศรีเล่มละ ๑ บาท ๒ สลึง ๑๐ เล่ม แว่นแก้ว ๑ แว่นทอง ๑ แว่นนาก ๑ แว่นเงิน ๑ แว่นกาไหล่ ๑ แว่นทองขาว ๒ (รวม) ๗ สำรับ ให้มีข้าวขันเชิง พานรองน้ำวัก แว่นเวียนเทียน เทียนติดแว่นให้พร้อม

อนึ่งให้วิเสทหมากพลแต่งเภสัชอังคาส ส่งให้สังฆการีถวายพระสงฆ์ วันละ ๑๐๐ รูป ณ วันเดือน ๔ แรม ๕ ค่ำ เพลาบ่ายแรม ๕, ๖ ค่ำเช้า บ่าย แรม ๘ ค่ำ เพลาเช้า ๔ เพลา อังคาส เพลาละ ๑๐๐ ซอง ตั้งพานเพลาละ ๑๐๐ พาน กับน้ำชุบานส่งให้สนมพลเรือน ณ วันเดือน ๔ แรม ๕, ๖, ๗ ค่ำ เพลาบ่าย วันละ ๑๐๐ โถ

อนึ่งให้หมื่นศุกรสมบัติแต่งของเคียงโรงทาน ขึ้นมาเลี้ยงพระสงฆ์ฉันบนพระมหาปราสาท ณ วันเดือน ๔ แรม ๖, ๗, ๘ ค่ำ เพลาเช้า วันละ ๑๐๐ รูป

​อนึ่งให้กรมท่าซ้ายจัดเครื่องน้ำชาขึ้นมาต้มถวายพระสงฆ์ฉัน ณ วันเดือน ๔ แรม ๕ ค่ำ บ่าย แรม ๖, ๗ ค่ำ เช้า บ่าย แรม ๘ ค่ำ เช้า ๖ เพลา ๆ ละ ๑๐๐ รูป

อนึ่งให้หัวป่าก์พ่อครัวรับเครื่องชาต่อวิเสทต้มส่งให้มหาดเล็ก ถวายพระสงฆ์ฉันเพลาเช้า เพลาบ่าย ๖ เพลา

อนึ่งให้นายระวางเอาใบตองมาส่ง ณ ทิมดาบชาววัง แต่ ณ วันเดือน ๔ แรม ๔, ๕, ๖ เช้าวันละ ๕๐ ยอด ตามรับสั่ง

เวร นายชำนาญ

คัดจากหมายรับสั่ง ร.๓ จ.ศ. ๑๑๙๓ เลขที่ ๔ สมุดไทยดำ

บัญชีสิ่งของที่ใช้ในพระราชพิธีฉลองพระพุทธรูปฉลองพระองค์สมเด็จพระศรีสุลาลัย

​เทียนเครื่องนมัสการเล่มละ ๒ ตำลึง ๗๐ เล่ม สนม

เทียนดูหนังสือเล่มละ ๑ ตำลึง ๓ เล่ม มหาดเล็ก

เทียนติดเงินเล่มละ ๑ ตำลึง ๒ บาท ๓ เล่ม คลังมหาสมบัติ

เทียนถวายพระสงฆ์ ๑๐๐ รูป ๆ ละ ๑๐ เล่ม ๆ ละ ๑ บาท (รวม) ๑,๐๐๐ เล่ม ศุภรัต

เทียนถวายพระสงฆ์เทศนา ๓ กัณฑ์ ๆ ละ ๑๐๐ เล่ม ๆ ละ ๒ บาท ๓๐๐ เล่ม ธูปใหญ่ ๓ มัด ๆ ละ ๑๐๐ ดอก (รวม) ๓๐๐ ดอก

เทียนติดแว่น ๗ สำรับ ๒ ผลัด เล่มละ ๑ บาท ๒ สลึง ๑๒๖ เล่ม

เทียนยอดบายศรีเล่มละ ๑ บาท ๒ สลึง ๑๐ เล่ม

เทียนไชยเล่มละ ๑ ตำลึง ๒ บาท ๘๐ เล่ม รักษาพระองค์

เทียนเล่มละ ๑ ตำลึง สำหรับติดเชิงแก้ว ๑๐๐ เล่ม สนม

อนึ่งให้หลวงแม่ จ่าท้าวแต่งสำรับของคาวของหวานถวายพระสงฆ์ บนพระมหาปราสาท ณ วันเดือน ๔ แรม ๖ ค่ำ เช้า คาว ๑๐๐ (สำรับ) หวาน ๑๐๐ (สำรับ) ๗ ค่ำ เช้า คาว ๑๐๐ (สำรับ) หวาน ๑๐๐ (สำรับ) ๘ ค่ำ เช้า คาว ๑๐๐ (สำรับ) หวาน ๑๐๐ (สำรับ) ให้มีข้าวพระ ขนมจีนน้ำยา ด้วยทั้ง ๓ วัน

อนึ่งให้วิเสทฉ้อทานเบิกข้าวสารต่อกรมนา มาหุงถวายพระสงฆ์ฉันบนพระมหาปราสาท วันละ ๑๐๐ รูป ๆ ละ ๒ ทะนาน ฉัน ๓ วัน ข้าว ๓๐ ถัง แล้วเบิกฟืนแสมรอน ๘๐๐ หุ้น ฟืนแสมมัด ๓๐๐ มัด มาหุงข้าว ให้เร่งเบิกข้าวมาหุงแต่ ณ วันเดือน ๔ ค่ำ แรม ๔ ค่ำ

อนึ่งให้ท่านข้างในแต่งเครื่องเสวยของคาวของหวาน ส่งให้ตำรวจหลังตำรวจวัง ส่งให้สนมพลเรือนยกขึ้นไปถวายพระองค์เจ้า

คัดจากหมายรับสั่ง ร.๓ จ.ศ. ๑๑๙๓ เลขที่ ๔ สมุดไทยดำ